Monero (XMR) – đồng tiền điện tử dẫn đầu trong lĩnh vực quyền riêng tư đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi nguy cơ tấn công 51% từ Qubic, một blockchain đối thủ đang triển khai công nghệ Chứng minh công việc hữu ích (uPoW). Dự kiến, cuộc tấn công thử nghiệm này sẽ bắt đầu từ ngày 2 tháng 8 năm 2025, khiến cộng đồng lo ngại về tính toàn vẹn và tương lai của mạng lưới.
Mối đe dọa lớn nhất trong lịch sử Monero?
Sáng lập Qubic – Sergey Ivancheglo (CFB) đã công khai kế hoạch kiểm soát phần lớn tỷ lệ băm khai thác Monero trong tháng 8. Ông tuyên bố mục tiêu không phải là phá hoại Monero, mà là chứng minh hiệu quả vượt trội của mô hình uPoW. Dù vậy, các hành động này đang gây chia rẽ sâu sắc trong cộng đồng Monero vốn luôn đề cao sự phân quyền và chống kiểm duyệt.
Cụ thể, các “thợ mỏ AI” của Qubic vừa bảo vệ mạng lưới Qubic vừa khai thác Monero trong thời gian rỗi, và tự động chuyển đổi phần thưởng XMR sang USDT để mua lại token QUBIC, rồi đốt tạo ra mô hình giảm phát độc đáo. Mô hình này đã vận hành từ tháng 5/2025 và nhanh chóng thu hút lượng lớn sức mạnh khai thác từ cộng đồng Monero.
Tính đến ngày 27/7, Qubic kiểm soát 26,96% trong tổng số 6,12 GH/s tỷ lệ băm của Monero – một con số khiến nhiều người không khỏi cảnh giác, đặc biệt khi mức dao động trong tháng 7 đã từng chạm ngưỡng 40%.
Chuyển Pool hay thay đổi giao thức?
Trước mối đe dọa 51%, nhiều thành viên Monero đã lên tiếng cảnh báo. Một tài khoản Reddit đã kêu gọi: “Hãy nghiêm túc với vấn đề này và đừng chờ đợi đến khi quá muộn mới hành động.” Một số người nhấn mạnh bài học từ năm 2022 khi MineXMR kiểm soát quá nhiều tỷ lệ băm, nhưng được giải quyết nhờ di cư sang các nhóm phân tán như P2Pool.
Phía Qubic lại nhấn mạnh họ không có ý định phá hoại mà chỉ tạo ra một “động lực kinh tế” mang tính cạnh tranh. Dự án thậm chí đề nghị các sàn giao dịch tăng số lượng xác nhận XMR từ 10 lên 13 trong thời gian thử nghiệm để tăng tính bảo mật.
Cộng đồng Monero hiện chia thành nhiều luồng:
- Một số người ủng hộ thay đổi giao thức để chống lại mối đe dọa mới.
- Số khác cho rằng kháng ASIC là cuộc chiến vô vọng, và Monero cần thích nghi thay vì đối đầu.
- Một bộ phận nhỏ lo sợ người dùng sẽ rời bỏ Monero chuyển sang các mạng khác như Zcash hoặc Zano nếu niềm tin bị sụp đổ.
Kết luận
Hiện tại, Qubic chưa đạt được ngưỡng kiểm soát 51%, nhưng cuộc thử nghiệm của họ là một phép thử căng thẳng cho cả hai dự án. Nếu Qubic thành công mà không làm hại mạng lưới, mô hình uPoW có thể được xem là một bước tiến công nghệ. Ngược lại, nếu Monero chống chịu được trong hỗn loạn, nó sẽ khẳng định vị thế là đồng coin quyền riêng tư vững chắc nhất hiện nay.
Dù kết cục ra sao, diễn biến này sẽ định hình lại cuộc tranh luận về bảo mật mạng lưới và sự bền vững của các mô hình khai thác trong thế giới tiền mã hóa.